براساس یک گزارش دولتی که با کنگره امریکا در میان گذاشته شده و به شبکه خبری ایبیسی رسیده است، دستکم ۳۶ هزار و ۴۳۳ مهاجرافغان که قرار است در امریکا اسکان داده شوند و یا مسکنگزین شدهاند، مسیر مستقیمی برای تضمین اقامت قانونی دایمی در این کشور ندارند.
شبکه خبری ایبیسی گزارش داده است که این رقم پیش از این گزارش نشده بود که بیش از ۴۰ درصد از دهها هزار افغانی را نشان میدهد که به عنوان بخشی از بزرگترین عملیات تخلیه و اسکان مجدد توسط دولت امریکا، به این کشور منتقل شدهاند.
طبق این گزارش، مهاجرانی که واجدشرایط اقامت دایمی نیستند، در بلاتکلیفی قانونی باقی خواهند ماند، مگر این که کنگره آنها را قانونی کند.
شبکه خبری ایبیسی همچنان گزارش شده است که برنامه پناهندهگی امریکا با شمار ۴۱۲ هزار درخواست به تعویق افتاده مواجه است که ممکن است برخی پرونده خود را از دست بدهند و در مرحله اخراج قرار بگیرند.
کریش اومارا ویگناراجه، رییس اداره مهاجرت و پناهندهگی لوتری، گفته است: «ما از کنگره میخواهیم که به سرعت قانون تنظیم افغانستان را تصویب کند». او که در زمینه کمک به مهاجران افغان کار میکند، این روش را نیاز فوری برای اسکان خوانده است.
دولت بایدن به دلیل سقوط دولت افغانستان و تسلط سریع طالبان، روندی را که سالها برای پناهندهگی باید طی میشد، دور زد و هزاران افغان را به امریکا انتقال داد. در این روند، پناهندهگان یک سال پس از ورود به امریکا واجد شرایط اقامت دایم میشدند.
امریکا از یک مرجع حقوقی بشردوستانه به نام «آزادی مشروط» برای پذیرش مهاجران افغان پس از بررسی آنها در پایگاههای نظامی در خاورمیانه و اروپا استفاده کرده است. این روش به مهاجران اجازه میدهند که برای دو سال در امریکا به صورت قانونی زندهگی و کار کنند، اما ویزای بشردوستانه، به آنها اقامت دایمی نمیدهد.
با این حال، براساس گزارش وزارت امنیت داخلی امریکا که روز جمعه، ۸ دلو، با کنگره در میان گذاشته شده است، تا ۱۵ نوامبر سال گذشته به ۷۰ هزار و ۱۹۲ افغان ویزای بشردوستانه اعطا شده است. گفته شده است که پنج فرد تخلیه شده پس از لغو ویزای بشردوستانه در مراحل اخراج قرار گرفتهاند. در این گزارش وزارت امنیت داخلی امریکا دلایلی برای خاتمه ویزای «آزادی مشروط» این افراد ارائه نشده است، اما ممکن است ناشی از فعالیت مجرمانه باشد.
در گزارش وزارت امنیت داخلی امریکا همچنان آمده است که ۳۶ هزار و ۸۲۱ شهروند افغانستان میتواند از طریق برنامه ویزای مهاجرت ویژه «SIV» واجد شرایط اقامت دایم شوند. این افراد و یا اعضای خانوادهشان به نیروهای امریکایی در افغانستان کمک کردهاند. این افراد قرار است که از این طریق درخواست دریافت اقامت دایمی بدهند.
همسر و فرزندان دارندهگان ویزای مهاجرتی ویژه، به صورت خودکار واجد شرایط دریافت «گرین کارت» هستند، اما این برنامه نیز زمانبر است.
به این ترتیب، شمار محدودی از افغانهایی که تخلیه شدهاند، نیازی به پذیرش ویزای حقوق بشردوستانه نداشتهاند. این افراد قبلا مجوز قانونی برای ورود به امریکا را گرفته بودند. این افراد شامل سه هزار و ۵۲۹ نفری که اقامت دایمی داشته و سه هزار و ۲۹۰ دارنده ویزای ویژه مهاجرت میشوند.
براساس آخرین آمار، بیش از ۷۶ هزار شهروند افغانستان به امریکا آورده شدهاند. از این میان، ۶۷ هزار نفر توسط آژانسهای اسکان مجدد و یا خانوادههایشان در سراسر امریکا اسکان داده شدهاند.
مدافعان پناهندهگان گفتهاند که همه نگرانیهای قانونی در صورتی که قانون تنظیم افغانستان تصویب شود، رفع میشود.
کریش اومارا ویگناراجه میگوید که چشماندازی که برای طی مراحل پناهندهگان ترسیم میشود، تاریک است. او خاطرنشان کرده است که برخی از افراد تخلیه شده از ترس امنیت خود، اسنادی را که ممکن است برای پرونده پناهندهگی مورد نیاز باشد، از بین بردند. به گفته او، بسیاری به معنای واقعی کلمه صرف با لباسهایی که در پشت خود داشتند، تخلیه شدهاند.