آپارتاید جنسیتی و گفتمانی که مسیر شناسایی آن به‌عنوان یک جنایت را هموار خواهد کرد

دهمین سالگرد درگذشت نلسون ماندلا، برنده جایزه صلح نوبل و قهرمان مبارزه با آپارتاید نژادی روز سه‌شنبه، پنجم دسامبر در ژوهانسبورگ، بزرگترین شهر افریقای جنوبی توسط بنیاد نلسون ماندلا برگزار شد و بحث در مورد مسئله‌ی «آپارتاید جنسیتی» از موضوعات کلیدی این برنامه بود.

ملاله یوسفزی، فعال بین‌المللی عرصه‌ی آموزش و مدافع حقوق زنان به‌عنوان سخنران در این نشست گفت: «در افغانستان، طالبان می‌گویند که ظلم به زنان یک امر دینی است» و تاکید کرد که آنان (طالبان) از این رهگذر به نیروهای خود اجازه‌ می‌دهند زنان را «تحقیر» کنند.

به گفته‌ی او، دختران در افغانستان به خاطر محدودیت‌های فزاینده دچار افسردگی شده و به مواد مخدر روی می‌آورند و دست به خودکشی می‌‌زنند. خانم یوسفزی هم‌چنان افزود که «طالبان دختر بودن را [در افغانستان] غیرقانونی کرده است.»

او هم‌صدا با فعالان حقوق زن افغان خواستار به‌رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی شده و افزود که «[حاکمیت طالبان] به عنوان یک رژیم آپارتایدجنسیتی باید شناخته شود.»

این فعال آموزش دختران قبل از سخنرانی‌اش در این برنامه گفته بود که «از این لحظه استفاده خواهم کرد تا توجه را به آپارتاید جنسیتی در افغانستان جلب کنم و از جهان بخواهم که در کنار زنان و دخترانی که در آنجا به عنوان شهروندان درجه دو و مظلوم زندگی می کنند، بایستد.»

مسئله‌ی آپارتاید جنسیتی (جداسازی جنسیتی) هنوز در قوانین بین‌المللی تعریف واضحی ندارد و اما اعمال آن در افغانستان سبب شکل‌گیری گفتمانی در مجامع بین‌المللی شده است. این گفتمان سعی می‌کند با بررسی ابعاد آپارتاید جنسیتی، آنرا به‌عنوان یک جنایت علیه بشریت تعریف کند.

ملاله نیز ضمن سخنرانی‌اش از اینکه آپارتاید جنسیتی صریحا جرم‌انگاری نشده گفت که «حالا آزار و اذیت جنسیتی هنوز در قوانین بین‌المللی به صراحت جرم‌انگاری نمی‌شود ولی ما فرصت انجام این کار را داریم تا آن را به رسمیت بشناسیم.»

کارشناسان سازمان ملل به شمول ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان و دوروتی استرادا تانک، رییس گروه کاری سازمان ملل علیه تبعیض نیز پیش از این پیشنهاد کرده بودند که مسیر برای شناسایی آپارتاید جنسیتی به‌عنوان یک جنایت در قوانین بین‌المللی باید هموار شود.

آپارتاید جنسیتی در افغانستان چگونه اِعمال می‌شود؟